Venetië

Dinsdag 18 september
Naar Venetië bussen
Camping €22,40

Bij de campingwinkel halen we stokbrood, waarna we naar de bushalte gaan. De bus van 8.15 uur is net weg, dus is het een kwartier wachten en nemen we alvast wat van het brood. Dan komt er toch een bus aanrijden en proppen we het brood snel in de rugtas om gekruimel in de bus te voorkomen.

Binnen een half uur rijden we, door de ochtendspits, via industrie en bedrijven over de dam naar Venetië. Zonder een plan lopen we door steegjes en over bruggetjes en laat ik de indrukken op me inwerken, zonder direct de camera al te pakken. Snel is duidelijk dat hier iedere straathoek fotogeniek zal zijn. Het is hier rustiger dan ik verwacht had. Het bedrijfsleven, inclusief het laden en lossen, gaat allemaal via het water.

Bij de brug Rialto belanden we in één keer in de drukte. Laten we het drukke San Marcoplein  -Piazza San Marco- ook direct meepakken, dan hebben we die toeristentrekkers binnen. De route ernaar toe doen we niet rechtstreeks, maar slingerend via zoveel mogelijk koelere, schaduwrijke en rustige steegjes. Het lijkt of de huisnummers gestempeld zijn.

We halen een cappuccino en espresso, omdat we naar het toilet willen. Hier is het nog betaalbaar voor € 4,50 incl. de meeneem bekertjes. Het goedkoopst schijnt het te zijn als je bestelt om al staande aan de bar op te drinken wat we ons op dat moment nog niet realiseren.

Voor de basiliek met al zijn versieringen staan veel mensen. Wat een groot plein ineens na die kleine steegjes. We gaan de bezienswaardigheden binnen niet bekijken; we hebben geen zin in de cliché bezichtigingen en bijbehorende wachtrijen. Bovendien is het de vraag of onze kleding voldoende is; Michiel draagt een korte broek en ik een schouderloos jurkje, beiden tot boven de knie.

“Wat doog je wel en niet?” komt bij mij op, als ik het Dogepaleis zie, waarin o.a. juristen gehuisvest zijn. Deze ligt aan het Grand Canal met de vele bootjes, de kade met de vele mensen en vooral ook met veel zon en daarmee fel licht. Vlot vluchten we weer de rustige, schaduwrijke steegjes in.

 

We hebben een rustig momentje bij een binnentuin van een klooster. We hebben trek in eten en besluiten uiteindelijk bij een Coop stokbrood, ricotta en rucola te halen. Het duurt nog lang voordat we een bankje in de schaduw vinden. Het schijnt dat je niet overal in het openbaar je eigen waar mag consumeren. Ongetwijfeld is dat om de mensen zo meer richting de horeca te krijgen. We vinden een fijn rustig parkje, waar we lang blijven zitten en het drukker wordt met moeders en hun kroost. Hier schrijven we een kaartje aan Lente en Sune. Op de postzegel is zelfs een QR code zodat we de bezorging kunnen volgen, al blijkt dat later niet te werken en duurt het best lang voordat het bij hen op de deurmat ligt.

Ook de ambulance gaat hier via het water en langs de zee aan de kade is het ziekenhuis. Via de conductrice op de heen weg hoorden we dat je hier goedkoop zou kunnen drinken. We zien echter dat het ziekenhuis niet zomaar toegankelijk is. Met af en toe een glimp op de gps, lukt het ons een route te lopen, zonder ergens te komen waar we eerder waren, op de doodlopende steegjes na dan.

Nabij het busstation halen we bij de supermarkt avondeten; ingrediënten voor een tomatensalade met olijven, feta en veldsla. En een paprikapeperpesto voor door de pasta. In een volle lange harmonicabus, met vooral forensen, rijden we terug naar de camping. Naast dat we een smakelijk maal maken, zijn we wederom een smakelijk maal voor de muggen. Hopelijk zijn we in Mestre van de muggen af.
Ben benieuwd hoe de B&B zal zijn; hopelijk zonder muggen, met fris sanitair en een veilige prettige omgeving. Het was een mooie dag in Venetië; bijzonder zo lang rond te wandelen zonder auto’s, brommers, scooters en fietsers. Alleen bootjes en nog meer wandelaars. De huizen zitten lang niet allemaal strak in de lak, maar toch ziet het er wel mooi en sfeervol uit.

Ondanks de warmte ben ik verkouden geworden, maar het lijkt vooralsnog binnen de perken te blijven.

Woensdag 19 september
9 km
B&B € 48,96

Ik word 7 uur wakker van de kerkklokken. Het gebeurt vaker dat ze al vroeg flink luiden; meer dan het aantal klokslagen dat het uur telt. Soms is het wel jammer om vroeg gewekt te worden. We liggen er vaak ook op tijd in – tussen 21.30-23.00 uur, omdat het rond 20 uur al donker is. Nu biedt het me kans rustig een inhaalslag met schrijven te maken. Afgelopen dagen heb ik twee keer ‘s-avonds getypt, maar het is warm en niet lang vol te houden. Intussen krabden we ons open van de jeuk van de muggenbulten.
We pakken de tassen in, eten cruesli en pakken dan de natte tent in die hier niet meer tijdig zal drogen.
Een Nederlander voelt nostalgie als hij ons ziet. Elf jaar geleden fietste hij vanaf Padova, hier in de buurt, naar Boekel met een groep van 30 mensen. Een initiatief vanuit de GGZ. Aan de tocht was een goed doel verbonden en zeven van hen waren psychiatrisch patiënten. Een gigantische klus dit vooraf te organiseren, mede met hulp van een Zwitsers bedrijfje. Een van de deelnemers is ernstig autistisch en maakte veel dingen niet af. Hij neigde de week voor de start dan ook af te haken, maar is gestimuleerd wel mee te gaan. Het heeft hem goed gedaan, vertrouwen gegeven en intussen heeft hij een baan bij een groot internationaal bedrijf.

De route naar het hostel blijkt prima te doen. We zijn wat eerder dan afgesproken bij de B&B en er wordt niet gereageerd op de deurbel. We drinken daarom een cappuccino om de hoek en gaan dan weer terug. Wederom wordt er niet op de deurbel gereageerd, dus proberen we het per telefoon. De eigenaar komt naar beneden, de fietsen gaan via een afgesloten hek naar een garage, waar we ze ook nog vastzetten; kortom het lijkt een goede plek. De bagage kan vast op de kamer; er moet nog schoongemaakt worden. Ik kleed me om, we pakken snel wat spullen en nemen de trein naar Venetië. Het station is op 2 minuten loopafstand. We kopen een plattegrond en in een park tekenen we m.b.v. de track op de gps de route van gisteren in, zodat we een beeld hebben van wat we gezien hebben.

Sowieso willen we vandaag of morgen met de boot en halen we voor €20 p.p. een 24 uurs ticket voor de boot en bus. Via freewalkingtour geven we ons op voor de zuidelijke tour van morgenochtend van 10-13 uur. Die uren zullen we dus niet varen. Het ticket gaat in, zodra je incheckt. We besluiten vanmiddag naar Burano en Murano te varen. In Murano moeten we overstappen. We stappen op Murano een halte eerder uit, zodat we al iets van Murano zien, omdat we aan de andere kant van het eiland moeten zijn voor de overstap naar Burano.

Maar goed ook, want op de terugweg rond 18.30 uur is Murano al behoorlijk uitgestorven. Nu weten we dat met name het glaswerk de toeristische trekker van Murano is.

Burano is bekend om de gekleurde huisjes. Het is klein en nog een flink stuk varen -40 minuten vanaf Murano- en trekt ondanks de afstand toch nog aardig wat toeristen. Binnen en uur hebben we een goede, leuke indruk gekregen. Naast de gekleurde huisjes is het stof- en kantwerk hier bekend, maar voor ons is dat wat te stoffig. Na een en ander met de camera vastgelegd te hebben, pakken we de boot terug naar Murano.

We twijfelen of we hier of in Venetië centrum wat eten. We kiezen voor het laatste; Michiel had al wat potentiële gelegenheden gevonden m.b.v. TripAdvisor. Een minuut of 20 wandelen we hier nog rond en pakken dan de boot terug.

Murano  

Via een binnenplaats met studenten, terras en een galerie-atelier, dat we nog even bekijken, wandelen we richting het Grand Canal. In een donker steegje schijnt een man bij met zijn zaklantaarn. We pakken nog een stukje de boot. Mooi om de stad nu bij donker met de lichtjes te zien. We gaan naar restaurant Bacaro Quebrado dat bij TripAdvisor een goede beoordeling heeft en bekend is om de goede en zeer betaalbare tiramisu. De bediende is de drukke, vrolijke, hyperactieve Emmanuel, ook wel “Lelei” genoemd. De beroemde tiramisu die door zijn moeder gemaakt wordt, kunnen we vergeten; zij moet het rustiger aan doen vanwege haar gezondheid.

Van de zaak krijgen we in deeg gefrituurde ui,  mozzarella, olijf met vlees erin, brood, water en grappa. Michiel eet gnocchi met zalm en garnaal, die hij erg smakelijk vindt. En ik pasta verdura, die ik niet beter vind dan onze eigen pastagerechten.

Op weg naar de bus -ditmaal gaan we met de bus terug, omdat het bij het ticket inbegrepen zit-, duwt een rozenverkoper mij twee rozen in de hand. Hij geeft aan dat ik ze niet hoef te betalen, maar dat vertrouw ik niet en ik wil ze niet aannemen. Hij blijft irritant doorgaan; het lijkt erop dat ik ze op straat moet gaan neerleggen wil ik er vanaf komen. Hoe opdringerig kun je zijn.

Ik bedenk met hoeveel we meemaken op een dag, laat staan in drie weken reizen. Soms kan ik me niet voorstellen dat het de belevenissen zijn van slechts één dag of vakantie. Het is alsof het om meerdere dagen of vakanties gaat.

Rond 22.30 uur zijn we terug. Van muggen hebben we nu vrijwel geen last, nog wel van de jeukende bulten.

Donderdag 20 september
Met OV naar Venetië
B&B €48,96

Na een fabrieksontbijt bestaande uit broodjes, crackers en cakejes uit plastic bussen we naar Venetië en varen een groot deel van het Grand Canal af naar de aanlegplaats Accademia. Even denken we dat de pas toch geen 24 uur, maar per dag geldig is, omdat de poortjes het ticket niet accepteert. Iemand wijst ons erop dat we het poortje ernaast moeten hebben. Blijkbaar zijn er verschillende systemen, wat we niet aan de poortjes herkennen. Deze boot heeft stoeltjes op het dek, dus hebben we beter zicht. Het is altijd hectisch op de boten die vaak overvol zijn en waar wisselend links danwel rechts uitgestapt wordt en waar dan plaats gemaakt moet worden voor de passagiers. Dat gecombineerd met dat toeristen vaak niet precies weten waar ze zijn, maakt het gezellig chaotisch.

Tien uur start nabij Gallerie dell’Accademia de tour. Het is een tour door het zuidelijk deel van Venetië, door Dorsoduro, en het zal van de gebaande paden af gaan. Gids Anna, 30 jaar, is elders geboren maar heeft hier geschiedenis en kunst gestudeerd. Voor haar is dit een fulltime job waarbij de deelnemers zelf aan het eind van de rondleiding bepalen of ze het wat waard vinden. Het behalen van haar “gidspas”, kostte meer moeite dan het behalen van haar master vanwege de bureaucratie.
Ze vertelt dit alles lollig…”mocht je i.v.m. de belastingaftrek een bonnetje willen van je bijdrage, mail dan. Oké, dan was dit het einde van de bureaucratische mededelingen”, sluit ze af.

Venetië is feitelijk ontstaan uit angst; mensen vluchtten voor de periodes van strijd op het vaste land. Ze verkozen deze omgeving ondanks de ontberingen, zoals dat het moeilijk was hier huizen te bouwen en het ontbreken van drinkwater. Miljoenen bomen (veelal lariks, soms eiken) dienen als houten palen om de huizen op te bouwen. Steen uit Kroatië bleek geschikt om de huizen te bouwen, omdat deze geen water toelaten. Het water zelf is een natuurlijke bescherming; de vele eilanden en het water maakte Venetië een moeilijke te grijpen vesting. Zout is in die periode goud; het zoute water biedt uitkomst om in zout te gaan handelen.

Venetië kent geen koning, maar Doges; zij gaan over de rechtelijke macht. Deze stad neemt lange tijd een belangrijke positie in, totdat Columbus Amerika ontdekt er andere handelsroutes ontstaan en Venetië minder belangrijk wordt voor de handel. Dan volgt Napoleon en slinkt de positie verder. Napoleon verovert Venetië, dat geen leger kent.

Ca is de afkorting voor casa, dus huis. Ca “naam” betekent dus huis van “familienaam”. Ooit kende Venetië 80.000 – 250.000 inwoners, nu zijn er 53000 inwoners.

In het verleden waren hier maar enkele bruggen; vrijwel alles ging per boot. Venetië bestaat uit ruim 100 eilanden, die ieder een eigen campo (plein) en kerk hadden. Intussen zijn er 423 bruggen. Brug Accademia is eind 1932 in ongeveer 70 dagen als tijdelijke brug gebouwd; dat nam permanente vormen aan en de brug is onlangs in tien maanden gerestaureerd.

In het verleden was er een wedstrijd, een gevecht tussen 2 clans die in de periode van september tot kerst vochten op enkele bruggen. Dat trok veel bekijks, zoals bij ons het voetbal. Deze traditie is abrupt gestopt, toen er ten tijde van de wedstrijd elders in Venetië een brand uitbrak, die door een pastoor/predikant ontdekt werd. Er zijn enkele bruggen waar 4 voetafdrukken staan; daar werd deze strijd in het verleden gestreden. Meer informatie over een aantal bruggen in Venetië.

Anna vertelt over het vervloekte huis. Het verhaal bij dit huis is dat iedere inwoner onheil te wachten stond; ze somt een hele lijst anekdotes op. De bewoners verloren inkomsten, hadden uiteenlopende ongelukken of pleegden zelfmoord.

De Basilica di Santa Maria della Salute, een icoon, is ontworpen door een 26 jarige architect, zoon van een Joodse en een Christelijke ouder. In de symboliek is een mix van die invloeden herkenbaar, althans, met de uitleg van de gids. Zelf zouden we dat niet herkend hebben.
Het getal 8 – blijkbaar zijn zowel de 7 als de 1 belangrijke, heilige getallen – komt terug in 8 kantige gebouw. Al heb ik daarbij niet de indruk dat het ook symmetrisch is, gezien de uitbouw waar de banken staan. Ook het getal 11 zou een rol spelen. Het is in de Barokstijl gebouwd; de gotische gebouwen die ernaast staan, zijn ouder.

Tot een aantal jaar geleden voeren hier veel gondels, die nu veelal door motorboten en waterbussen vervangen zijn. Er zijn nu een stuk minder Gondeliers. Een gondel kost al snel tussen de €20.000 en €50.000 en gaat ongeveer 20 jaar mee. Ze is op maat gemaakt van acht houtsoorten, door acht bouwers. Elke gondel ziet er anders uit, mede afhankelijk van de gondelier, namelijk hoe deze zijn evenwicht en balans inzet. We hadden al gezien dat het roeien aan slechts één kant gedaan wordt.

De symboliek komt erin terug. Er komt iets terug van de Doge wat te maken heeft met de rechtspraak, maar het fijne ervan hebben we niet onthouden. De versiering achterop is in de vorm van een vis, wat staat voor het hoofddeel “Venetië”. De streepjes staan hier voor de sub-eilanden van Venetië. En soms zijn er meer streepjes, ook voor Murano en Burano.

Ze vertelt o.a. over namen van de gondelboten en sub-eilanden en dat het soms gissen is waar de namen vandaan komen, omdat daarover verschillende verhalen de ronde gaan.

Aan het eind heeft Anna nog tips hoe de authentieke dan wel toeristische restaurants en andere zaakjes te herkennen. Wat zijn de ’tourist traps’?
Bij de toeristenrestaurants:

  • Trekken ze je naar binnen
  • Is het menu weergegeven met plaatjes
  • Is het menu in het Engels
  • Rekenen ze fooien/couvert
  • Als het menu heel veel verschillende lokale gerechten kent (oftewel geen expertise)
  • Kan er ook voor half 8 al gegeten worden. Cicchetti (Venetiaanse ’tapas’) kan bij niet toeristische barretjes al wel bij de borrel gegeten worden.

We kunnen een foto maken van de A4-tjes met informatie over authentieke gerechten en met suggesties wat je hier verder kan bezichtigen en doen, naast het bezoeken van de Rialtobrug en San Marco Piazza.

Het was een erg leuke rondleiding en we geven haar €10. Ik vergeet haar te vragen hoe het hier zit met rattenoverlast, gezien al het water.

We pogen een lokaal barretje te vinden en stappen een wijnbar binnen met inderdaad vooral lokalen, doch ook hoge prijzen. We willen iets verfrissends en de barman suggereert ons prosecco, echter zien we nergens wat de prijs is. In een toeristische gebied zijn we dan toch op onze hoede voor onbedoelde verrassingen. Dat is altijd weer lastig. Ik bestel sowieso niets en vraag nog wel wat het kost. Voor Michiel bestellen we een glas, dat €6 blijkt en we nemen nog een gefrituurd kaas-pompoenballetje en auberginebal.  Nu kunnen we in ieder geval ook het toilet gebruiken. Een openbaar toilet kost €1,50. Anna wees de groep erop dat een expresso aan de bar (dus niet op het terras of om mee te nemen) meestal goedkoper is.

We hebben nog een aantal uurtjes dat we de bootticket kunnen gebruiken en varen naar een park nabij halte Giardini in de buurt van de Architectuur Biennale. We zoeken zoveel mogelijk de schaduw op; bij de parkjes betekent dat overigens wel dat we weer nieuwe muggenbulten opdoen.

Vanaf halte Sant’Elena varen we terug naar halte Zattere, parallel aan de halte Accademia aan de andere kant van dit eiland. De vaarkaart is als een metrokaart. Hier meren we exact bij de door Anna aangeprezen ijssalon aan. Dus nemen we voor nu ons laatste Italiaanse ijsje en maken opnieuw dankbaar gebruik van het toilet.

Steeds zoveel mogelijk de schaduw opzoekend slenteren we verder. Bij een galerie hangt een mooi schilderij; een bos volledig weergegeven door het gebruik van cijfers. Het bos is blauw – oranje en de grond wit.

Opvallend is dat in kroegen/restaurants vaak oudere muziek gedraaid wordt. Zo ook bij het terras waar we neerstrijken tijdens happy hour; we nemen Spritz cocktail  – een mix van wijn/prosecco, spa en likeur (vaak Aperol) – en krijgen er chips en krakelingzoutjes bij. Verder valt het op dat in Venetië veel gerookt wordt.

Het plein Margherita lijkt toch, ondanks de het een suggestie was van gids Anna, ook al flink op toeristen gericht. In een steegje vinden we restaurantje Osottoosopra met een aantal lokale gerechten. Mogelijk is dit volgens de uitleg van gids Anna, tamelijk authentiek, al horen ze dan niet 10% fooi te rekenen.

Michiel bestelt inktvis met zoetzure rozijnen, polenta met inktvis en vispuree. Ik eet ravioli met spinazie en ricotta, met een mascarpone – truffelsaus.

We spreken nog met onze corpulente buren aan het tafeltje naast ons uit Australië. Zij heeft een Engelse vader en heeft ook een Engels paspoort. Hij heeft Duitse ouders en is grotendeels in Zuid-Afrika opgegroeid. Australië wordt blijkbaar steeds heter; iets waar hij niet goed tegen kan…..maar hij heeft dan ook een flink isolatielaagje. Hij zou IJsland wel willen bezoeken.

Vrijdag 21 september
Huiswaarts met de trein

Na 11 uur bezoeken we het centrum van Mestre. Het is er best levendig met een aantal terrasjes en de markt, waar we banaan en komkommer halen. De wachtrij is lang, maar we hebben geen haast. We pakken een terrasje, waar ik nog aan mijn verslag werk. Bij een supermarkt halen we water, brood en Baba Ganoush voor onderweg.

De lift bij perron 6 is stuk, dus sjouwen we de boel via de trap, wat ook nog vlot gaat. Er zijn zes fietsen op het perron, echter verwacht de conducteur er slechts drie in de fietscoupé en een vierde lijkt verderop neergezet te moeten worden. Voor het meenemen van een fiets is een reservering nodig. Twee mensen met fiets hebben geen reservering en kunnen niet mee. Ze balen ervan. De conducteur maakt hun duidelijk dat als ze de fietsen toch inladen de trein niet gaat rijden en dat ze dat dan €200/vertraagde minuut kost. De toevoeging per minuut hoor ik niet, maar meende Michiel te horen. Hoe dan ook zal het om een fikse boete gaan en kiezen ze eieren voor hun geld.
De trein vertrekt 14:00 uur en arriveert 20:25 uur in München. We zouden een trein later kunnen nemen, maar dat is onverstandig, mocht er vertraging ontstaan. Nu hebben we 2,5 uur speling alvorens de slaaptrein naar Düsseldorf te nemen.

We raken aan de praat met een Duitser. Hij vertelt over Venetië waar hij via een reisbureau in een hotel nabij Accademia verbleef. De kamer was klein, wat hij geen punt vond. Hij was echter niet te spreken over dat de douche slechts een vaste douchekop had aan het plafond en hij voor een dergelijke kamer €200/nacht betaalt. Verder ging er ook iets niet goed met reisleidster en routes.

Mooi verhaal is dat hij Nederlandse vrienden in de Bilt of Bilthoven heeft. Die heeft hij ooit in Bulgarije op een camping leren kennen. Jaarlijks spraken ze weer ergens af met Silvester (oudejaarsavond) in Oost Europa; hij komt uit de DDR. Zijn ouders mochten vanaf hun pensionering wel naar het westen. Als zijn ouders op een gegeven moment nabij Keulen wonen, krijgt hij toestemming hen met hun 50 jarig huwelijk twee weken bezoeken. Zijn vrienden vragen hem dan ook naar Nederland te komen. Dat doet hij, ze halen hem in Keulen op, maar ze moeten zorgen dat zijn naam niet geregistreerd wordt bij de grens. Dit alles nog niet wetend dat hij 4 jaar later wel vrij kan reizen na de val van de muur.

Tegenover en naast ons zitten 4 Italiaanse jongens die naar het Oktoberfest in München gaan. Hun Engels is belabberd; nu had ik daar al veel moeite mee op het voortgezet onderwijs, maar hier zou ik cumlaude geslaagd zijn. Eén van hen maakt nog dankbaar gebruik van mijn telefoonlader. De treinen hebben hier geregeld stopcontacten, in Nederland is het nog niet zover.

In München is de temperatuur bij aankomst nog aangenaam. We eten een falafel -döner menu in het centrum. De falafel heeft een eigenaardige smaakt; het doet me aan ammoniak denken. Als ik het al bijna op heb, vraag ik toch eens wat voor kruiden erin zitten. Dat weet hij niet, wel noemt hij iets van carbonaat. Het zal wel goed komen, al voelt het niet helemaal prettig met dit eigenaardige smaakje en het feit dat ik er al veel van op heb.

Later levert even googlen me de informatie op dat o.a. ammoniumcarbonaat gebruikt wordt om producten te doen rijzen en bruin randje te geven. Het schijnt niet al te gezond te zijn en ik denk dat hier wel een kleine overdosis inzat.

Intussen is het weer omgeslagen; naar veel wind en wat regen.
Omdat het geen groot maal was, halen we bij het station nog een patatje om samen te delen. Een muisje achter een bak geniet van een frietje dat is gevallen en Michiel richting het muisje schuift. Het is een open (kop) station, zonder entreepoortjes. Dat betekent helaas ook makkelijk toegang voor een stinkende zwerver die we afwimpelen.

De fietsen staan in de buurt van onze slaapcoupé. In het hangrek passen ze niet omdat de sturen van andere fietsen breed zijn. We zetten ze op de grond en maken de fietsen met een slot aan iets vast, temeer hier iedereen mag rondlopen. Er loopt ook iemand….later blijkt dat iemand van de politie te zijn al bekruipt me even de gedachte dat het iemand is die als politie -met wapen- verkleed is.

We delen de 4 persoons slaapcoupé met twee dames die er sinds Innsbruck al inzitten en er in Koblenz uit moeten. Dat betekent dat we een goede nacht zouden moeten kunnen maken. Het treinpersoneel komt langs en vraagt wat we morgen bij het ontbijt willen drinken.
Wij slapen boven en de tassen kunnen we prima in het vak boven het gangpad neerzetten. Er is geen hekje dat eventueel eraf rollen voorkomt, dus gaan we met het hoofd aan de trapkant liggen, in de hoop dat dat ons tegenhoudt, mochten we toch gaan rollen. Of dat we dan in ieder geval eerder met de voeten dan met het hoofd op de grond terecht komen.

Michiel is sinds hij de trein is ingestapt in Venetië aan het snotteren, wat verder toeneemt. Ik slaap redelijk, Michiel door de verkoudheid wat minder. De trein staat ’s nachts nog ergens lang stil; de ventilatie gaat dan deels ook uit, waardoor de warmte toeneemt. Ik vind het slapen op de rijdende, deinende trein lekker. In de ochtend krijgen we een ontbijtje met thee/koffie en twee Kaiser broodjes.

In Düsseldorf hebben we 45 minuten om over te stappen. Ruim genoeg, al wordt de situatie penibel na de perrondans. De trein zou vertrekken bij spoor 7, waar we keurig staan. Er volgt, gelukkig tijdig, een spoorwijziging naar spoor 10. En dan blijkt de trein toch op spoor 7 te arriveren en wordt het haasten om daar weer naar terug te keren. Gelukkig gaat het goed; wel is het een rare situatie.

Het is een rustige, fijne stoptrein. Een maffe jongen lijkt in de trein een dans te doen; hij ploft telkens op een andere zitplek en gaat hardop praten. Het is onduidelijk of hij het bewust doet en wil kijken hoe mensen reageren of dat hij de weg kwijt is. Een aantal krijgt het wel op de zenuwen van hem. Mogelijk is hij onder invloed.

In Arnhem kunnen we een trein van een kwartier eerder pakken. We komen thuis droog aan; een uur later begint het te regenen en lijkt na een lange mooie zomer de herfst echt te starten.

Het was een heerlijke vakantie.